dinsdag 21 augustus 2007

Ze zullen hem niet temmen, de fiere, euh, Arabische leeuw ?

Zo nu en dan passeert er via mijn Google Reader een bericht dat ik toch niet onbeantwoord kan laten. Zo ook de post van de heer Peter Van de Ven, die het naar aanleiding van het feest van 11 juli blijkbaar nodig vindt om de Vlaamse symbolen, namelijk het volkslied en de vlag te ontmaskeren als zijnde toonbeelden van dorpsmentaliteit, bekrompenheid en xenofobie, voor fundamentalistische strijd tegen "Het Beest", tegen "De Vijand".

Je zou er haast lyrisch van worden, ware het niet dat je als Vlaamsgezinde deze discussies al honderden keren hebt moeten voeren, en ze geen zoden aan de dijk brengen, niet voor de flaminganten, noch voor de belgicisten. Omdat het regime echter aan de kant van de belgicisten staat, betekent dit voor hen tóch winst: terwijl de Vlaamsgezinden discussies zouden kunnen voeren over de ondemocratische politieke structuur van België moeten zij altijd eerst een andere discussie voeren: Vlaamsgezind zijn is niet noodzakelijk racistisch of fascistisch zijn. Zo wordt de Vlaamse zaak steeds weer in het defensief gedrongen, wat het natievormend proces van de Vlamingen vertraagt. Geen nood echter, misschien kan mijn antwoord door anderen gebruikt en aangevuld worden. Meneer Van de Ven, zet u schrap.

Kon u de dingen maar eens bekijken van de Vlaamsgezinde kant. Ik bewonder u namelijk. Uw post begint degelijk, met een uitgebreide historische beschrijving van de oorsprong van het leeuwenschild. Van de uitleg van het Vlaams Belang, wordt meteen – en terecht – brandhout gemaakt: de leeuw, een dier dat in de middeleeuwen in onze streken niet eens voorkwam, is geen verbastering van een draak, en is heel waarschijnlijk ook geen overlevering uit de Romeinse tijd. Hoewel beide pistes historisch eigenlijk ook niet uit te sluiten vallen is de meest gangbare uitleg inderdaad dat de leeuw van Arabische oorsprong zou zijn, en sinds de kruistochten in ons schild gevoerd wordt.

Leuk natuurlijk voor mensen die allergisch zijn aan Vlaams-nationalisten: “Ze zwaaien met een Arabisch dier in de lucht” of nog korter door de bocht: “Kijk, Islamieten!” (zelf gevonden). Ach, eigenlijk is het ook best wel grappig en enige zelfspot kan nooit geen kwaad. Alleen, dit is geen zelfspot meer, want de leeuwenvlag wordt in één ruk meteen ook verbonden aan rassenhaat, vreemdelingenangst en fascisme. Dat klopt niet. Er zijn tienduizenden Vlaams-nationalisten die oprecht en via democratische weg willen komen tot een onafhankelijke republiek Vlaanderen. Fascisme zomaar verbinden aan de Vlaamse Zaak is dan ook een intellectueel frauduleuze stellingname, en nog meer als we de grote variëteit aan nationalisme in de wereld beschouwen.

Wie een beetje van goeie wil is zal zien dat bijvoorbeeld het bevrijdingsnationalisme van de Congolezen bij de dekolonisatie een heel ander soort nationalisme is dan het Amerikaanse dat imperialistisch is, of het Schotse dat zelfs rood gekleurd is. The Scottish Nationalist Party is veel linkser dan Labour (al is dat eigenlijk ook niet moeilijk). In feite kun je stellen dat er evenveel soorten nationalismen zijn als naties: elke natie geeft een eigen invulling aan zijn ontvoogdingsstrijd. Pas wanneer nationalisme ook territoriale aspiraties begint te krijgen buiten het traditionele gebied om, dan pas wordt het gevaarlijk. Maar het beleven van een gezamenlijkheid als groep, wat kan daar tegen zijn? Bekijk het een beetje als een clubeffect, maar dan op hoger niveau. Maar voor een wereldburger zoals de heer Van der Ven is alle nationalisme natuurlijk even verderfelijk . Behalve het Belgische natuurlijk.

Maar hij gaat rustig verder in de eigen gedachtengang, zonder zijn argumenten bloot te stellen aan enige zelfkritiek, laat staan kritiek van anderen. Ook ons volkslied moet er dus aan geloven. Er komen teveel “ondemocratische woorden in voor”. Ware ik niet wat menslievender, dan had ik spontaan "Kalimero!" geroepen. De vraag wordt zelfs in alle ernst als volgt gesteld: "Is De Vlaamse Leeuw", het "Chanson", wel echt zo democratisch?” Dit naar aanleiding van de ruwe en gewelddadige tekst die in de derde, vierde en vijfde strofe voorkomt. Deze vraag getuigt volgens mij van een totalitaire ingesteldheid.

Een essentieel kenmerk van de democratie is namelijk dat niet alles politiek is. Enkel in totalitaire staten wordt elk product van menselijk handelen, of het nu een boek of een lied is, een vertellementje of een grap, een lach of een traan, politiek geïnterpreteerd. In een totalitaire staat, zoals het Duitsland van Hitler of het USSR van Stalin, moet men steeds op de hoede zijn voor wat men zegt of doet, want de “Gedänkepolizei” kijkt over je schouder mee.

Wel, u komt aardig in de buurt. U probeert mensen te culpabiliseren bij het beleven van een groepsgevoel dat helemaal niet facistoïde, xenofoob of fundamentalistisch hoeft te zijn. Bij mijn weten kunnen trouwens enkel mensen democratisch zijn of niet, als liederen al ondemocratisch kunnen zijn, dan moeten we misschien ook eens de tune van “Tik Tak” analyseren. Die verbergt misschien fascistische subliminale boodschappen waardoor onze kinderen zwarte kleuters leren discrimineren …

Komaan zeg! Alle gekheid op een stokje. Inderdaad, de tekst van ons volkslied is ruw, erg ruw zelfs (“’s vijands trillend lijk” en zo, je ruikt het bloed nog van de slachtpartij) maar dat geldt voor zowat elk volkslied uit die tijd: zowel de Marseillaise als het Duitse volkslied, het Spaanse en nog zovele andere staan barstensvol gewelddaden, de ene al wreder en bloediger dan de andere. Koppen vliegen door de lucht, ruggen worden in twee gehakt, mensenvlees wordt als het ware per kilo verkocht aan de rand van het slagveld, maar … daar is nu eens niks mis mee zie. Dat alles is volstrekt normaal … voor de tijd waarin die liederen geschreven zijn. En die tijd is de periode van de Romantiek.

De heer Van de Ven heeft, ondanks zijn zeer interessante post met dingen die ik zelf nog niet wist, blijkbaar nog net niet genoeg culturele bagage om te beseffen dat in de Romantiek de meeste van die volksliederen beschouwd werden als meesterwerken waarin Sehnsucht, eigenheid, het verleden en eigenlijk alle soorten heldhaftige emoties bon ton waren. In die zin is ook de Vlaamse Leeuw een prachtig cultureel product van de Romantiek die heel Europa toen in zijn ban had. We zouden het moeten koesteren in plaats van af te breken. Het is een prachtige illustratie van de tijdsgeest van het Europa van 1847 dat in volle staatsvormende beweging was na het congres van Wenen in 1815 en net voor de revoluties van 1848.

Maar nee, foei toch die Vlamingen! Wie de Vlaamse Leeuw zingt is niet democratisch. "Well, frankly, I couldn't care less." Als de ruwheid van volksliederen echter het criterium is voor het democratisch gehalte van een land, dan leeft de helft van de Europese bevolking onder de zwaarste dictaturen die er in de wereld bestaan. Spreek liever eens over de ondemocratische toestanden in België, waar een Vlaamse stem maar voor een halve Waalse stem telt, waar een minderheid evenveel ministers krijgt als een meerderheid en waar het parlement machteloos is tegenover die paritaire regering!

Maar mijn wedervraag bij dit alles bestaat eigenlijk maar uit twee woorden. “EN DAN?”. Wat geeft het dat op onze nationale vlag een leeuw staat afgebeeld? Doet dat afbreuk aan wie wij zijn als Vlamingen? Is onze volledige identiteit, die op veel meer berust dan alleen maar een vlag, dan meteen niets meer waard? Helemaal niet. De Vlaamse vlag is een symbool geworden van onze lange culturele en nu politieke ontvoogdingsstrijd, en zelfs al stamt het beeld erop af van een kruistocht of voor mijn part een mislukte Rorsachafbeelding van een koppel homofiele nonnen, belet ons dat om Vlaming te zijn? Allerminst.

Wat geeft het dat de tekst van ons volkslied gewelddadig is, en oproept tot grootste militaire verwezenlijkingen? Ik zie het mijzelf nog niet doen, ik val waarschijnlijk flauw op het slagveld bij de eerste spetter bloed. Maar als ik “De Leeuw” zing, dan krijg ik kippenvel en staat mijn haar recht op mijn armen, dan voel ik mijn bloed stromen, en voel ik mij verbonden met iedereen die met me mee zingt. Potentieel gevaarlijk? Misschien wel, maar dan is seks dan ook, want dan voel ik net hetzelfde. ‘k vraag me trouwens af of de socialisten hetzelfde voelen bij het zingen van de Internationale? Maar misschien gaan zij voor het zingen de kerk wel uit …

Geen opmerkingen:

Een reactie posten